Blendofsky (Alice)

Echtpaar Alice Blanken-Blendofsky (Dresden/Weisser Hirsch, 29-11-1894 – Krommenie, 5-8-1977)¹

Volgens haar geboorteakte was Alice Blendofsky’s moeder een aanhangster van de ‘mosaische Religion’, oftewel joods. Door een truc wist dochter Alice in de oorlog aan dit stempel te ontkomen.

Dilemma’s
Het echtpaar Jan Blanken (Zwammerdam, 27-2-1896 – Wormerveer, 30-7-1983) en Alice Blanken-Blendofsky, wonend op Blok 62, kreeg tijdens de bezetting van Nederland te maken met meerdere dilemma’s. Jan Blanken was namens de SDAP wethouder in Krommenie. Op 8 mei 1941 werd burgemeester Jan Kalff gearresteerd, omdat hij zich ‘Duitsvijandig’ zou hebben geuit. Hij verdween maandenlang in de gevangenis van Scheveningen en werd na zijn vrijlating verbannen uit Krommenie. Per 15 januari 1942 kreeg Kalff ontslag als burgemeester van Krommenie. In de tussentijd werd Kalffs werk waargenomen door Jan Blanken en een collega-wethouder. Op 5 maart 1942 gaf Blanken in zijn nieuwe functie zeven joodse namen uit Krommenie door aan de Zentralstelle für jüdische Auswanderung. Hij deed dat in opdracht van de Commissaris van de Provincie. Tussen de ‘evacuatiekandidaten’ stond niet de naam van zijn eigen echtgenote. Opvallend is overigens ook dat Blanken bij een tweede overzicht, bestemd voor de politie, zes van de zeven namen wegliet. Omdat het hier gemengd gehuwden betrof, zijn ze inderdaad (althans buiten Zaandam) voorlopig vrijgesteld van ‘evacuatie’. Maar op de politielijsten die de andere Zaanse (loco-)burgemeesters afgaven, staan de gemengd gehuwden wel.

Dienstmeisje
Alice was een dochter van Antoni Blendofsky en een onbekende vader. Haar ongehuwde joodse moeder had afstand van haar gedaan, waarna Alice opgroeide in een pleeggezin niet ver van haar geboortehuis. Toen ze een jaar of zes was, is ze nog wel eens door haar moeder aangesproken bij de deur van haar pleegouders, maar verder was er geen contact tussen moeder en dochter. Rond 1920 kwam Alice via Amsterdam naar Zaandam, als een van de vele Duitse dienstmeisjes die in die tijd werk vonden in Nederland. Op 17 september 1927 trouwde ze in Krommenie met Jan Blanken.

Geboorteakte
Door de vermelding ‘mosaischer Religion’ op haar moeders geboorteakte liep Alice in de oorlogsjaren gevaar. Met medeweten van de toenmalige gemeentesecretaris van Krommenie, de heer Hooij, werd in Haarlem een uittreksel van de burgerlijke stand opgevraagd (waarop geen godsdienst vermeld stond), in plaats van een kopie van Alices geboorteakte. De list slaagde, wellicht ook omdat het bevolkingsregister als religie Evangelisch-Luthers vermeldde. Alice was in 1909 lidmaat geworden van deze kerk. Zodoende werd voorkomen dat Alice Blendofsky het slachtoffer werd van de Jodenvervolging.