Jacobson (Hanna/Hans)

Hanna (‘Hans’) Catharina Jacobson (Amsterdam, 21-12-1933)¹

Hanna was een dochter van koopman Isidore Joseph Jacobson (Amsterdam, 1-8-1906 – Auschwitz, 18-1-1945) en Flora Tabakspinder (Amsterdam, 2-11-1911 – Arosa, 7-8-1988).

Eskens

Na hun gedwongen vertrek uit Blaricum werd het gezin Jacobson in Amsterdam ingekwartierd bij Maarten Krabbé (de vader van acteur Jeroen en schrijver Tim Krabbé). Tijdens een verjaardagsfeest ontmoette het gezin Jacobson daar de Zaandamse apothekeres Henny Eskens-Krabbé, die op de Schuberstraat 2 woonde. De communiste Henny Krabbé was op dat moment al gescheiden van oud-politicus Theo Eskens (die later op straat zou worden doodgeschoten door de Duitsers). Henny had één dochter, Karin (23-12-1934). Besloten werd dat Hanna bij de apothekeres zou onderduiken. Een dienstmeisje zorgde voor de twee bijna even oude kinderen in huis, terwijl Henny haar winkel beheerde. Door Hanna’s blonde haar en groene ogen viel ze niet op als joods meisje. Tegen de buitenwereld werd verteld dat ze uit het gebombardeerde Rotterdam kwam. Haar vader zou een zeeman zijn, haar moeder ziek en hulpbehoevend. Ze kreeg aan huis les van Chris Coté, een Zaanse leraar en verzetsstrijder, en kon gewoon buitenspelen.

Van der Waals

Dat Hanna Jacobson de oorlog heeft overleefd mag een wonder heten. Een vriend en buurtgenoot van Henny Krabbé, George Louis Jambroes, werd in juni 1942 gearresteerd in het kader van het zogenaamde Englandspiel. In zijn kleding vonden de Duitsers een briefje met het adres van de Zaandamse apotheek. Besloten werd om meester-spion Anton van der Waals op Krabbé af te sturen. Hij wist haar vertrouwen te winnen en werd thuis uitgenodigd. In zijn bijzijn sprak Hanna haar pleegmoeder aan als ’tante’. Daarop veronderstelde Van der Waals dat het een joods meisje was, iets wat door de argeloze Krabbé werd bevestigd. “Meld het mij gerust als er nog meer joden in uw kennissenkring zijn, dan kan ik hen ook helpen”, zei de zich als verzetsman voordoende Van der Waals.² “Nee, nee, dat kost niets. Deze mensen zijn al zo zielig, wij doen dat graag.” Van der Waals heeft zijn kennis over het joodse kind blijkbaar voor zich gehouden, want ze kwam veilig de oorlog door.

Concentratiekamp

Hanna’s vader kwam in Auschwitz terecht, waar hij op 18 januari 1945 stierf. Haar moeder werd verraden op haar onderduikadres en belandde uiteindelijk eveneens in Auschwitz. Daar werd ze bevrijd en vervolgens herenigd met haar dochter. De oorlogservaringen hadden echter een dusdanige impact op moeder en kind dat Hanna na een jaar terugkeerde naar Henny Krabbé. Ze bracht haar verdere jeugdjaren door in Zaandam.

Anton van der Waals -waarschijnlijk de grootste Nederlandse verrader in oorlogstijd- was betrokken bij de arrestatie van minstens 83 verzetsmensen, van wie er velen de oorlog niet overleefden. Hij werd na de oorlog veroordeeld tot de doodstraf. Op 26 januari 1950 stierf hij voor het vuurpeloton.

Huwelijk

Hanna trouwde op 25-3-1956 in Amsterdam met Aron Herman van Gelder (1929), een ingenieur. Met hem verhuisde ze naar Israël.