Jakobs (Olga)
Laatste wijziging: 26 april 2016
Olga Ina Jakobs (Stadskanaal, 9-9-1933)1
Olga Jakobs was een dochter van Betje Jakobs-Gudema (Buunermond, 6-6-1899) en Benjamin Jakobs (Vlagtwedde, 23-7-1896). Ze had twee oudere zusters, Frida (Stadskanaal, 14-1-1922) en Sophie (Stadskanaal, 24-6-1924). Het gezin verhuisde op 1 april 1940 van Stadskanaal naar Amsterdam, waar haar ouders op de Nieuwmarkt een slagerij openden. Een maand later vielen de nazi’s Nederland binnen. Op een avond werden vader en moeder Jakobs, haar oudste zuster en een tante meegenomen en opgesloten in de Hollandsche Schouwburg, het voorportaal van kamp Westerbork. Olga en haar andere zuster werden niet ontdekt tijdens de huiszoeking. Ze bleven met hun grootmoeder achter. Hun andere familieleden werden een week vastgehouden en mochten toen -op tante Gholina na, die de oorlog niet zou overleven- weer naar huis, nadat Sophie Jakobs iemand had weten om te kopen.
Posters
Tijdens een van de laatste grote razzia’s in Amsterdam openden Duitse soldaten de voordeur van de slagerswinkel. Olga’s moeder had de deur al van het slot gehaald en de koffers klaar gezet voor het transport, maar het gezin werd niet meegenomen. De reden was dat vader Jakobs als afleidingsmanoeuvre grote pro-Hitler-posters in het raam had gehangen. Ze bleven als enige joden achter in de Nieuwmarktbuurt. Een van de buren zorgde voor voedsel en andere voorzieningen, tot aan het moment dat de familie Jakobs onderdook.
Piet Bosboom
Olga’s moeder kwam in contact met de Zaandamse verzetsstrijder Piet Bosboom.* “Ik was bijna tien toen ik met Piet mee huppelde om naar mijn eerste onderduikadres te gaan”, aldus Olga. Dat was in 1943. Via Bosboom kwam ze terecht bij diens zuster, Hanna (‘Hans’) Stroop-Bosboom. Op haar onderduikadres aan de Eendrachtstraat 59, een grotendeels houten arbeiderswoning, verborg zij wel vaker joodse onderduikers. Olga kreeg de schuilnaam ‘Annie’ aangemeten. Hanna Stroop herinnerde zich het onderduiksterstje overigens als Olga Koeman, schuilnaam ‘Hannie’.
Friesland
Het verblijf van Olga bleef niet beperkt tot de Eendrachtstraat; ze had een hele reeks onderduikplekken. Uit de Eendrachtstraat moest ze overigens al snel weg, door loslippigheid van Hanna Stroop. Dat leidde tot een avondlijk Duits bezoek aan het onderduikadres. Olga kon zich verbergen in het buiten de woning staande toilethuisje en werd niet ontdekt. Vervolgens werd ze een paar dagen ondergebracht bij de ouders van Piet en Hanna -die eveneens in Zaandam woonden-, alvorens door Piet Bosboom verder te worden vervoerd.
Lees meer
Den Haag
Ze ging voor een korte periode naar Den Haag. Piet Bosboom nam haar voor een paar dagen mee naar Amsterdam, waar ze verbleef bij haar eveneens ondergedoken zus Sophie. Vervolgens ging ze, opnieuw onder leiding van Bosboom, naar Sneek. “Onder andere zijn we een keer met de boot van Enkhuizen naar Friesland gegaan. Die nacht was koud, het regende, de boot maakte water en het was een moeilijke reis. Ik had een koffertje bij me en Piet zei tegen me: ‘Met niemand praten!’.” Ze kreeg er onderdak bij de streng christelijke melkboer De Haan en zijn vrouw. Die namen het bijbelse gebod ‘Gij zult niet stelen’ zo letterlijk dat Olga, toen ze ongevraagd een suikerklontje had gepakt, met een riem een pak slaag kreeg. Toen ze desondanks nog een keer een klontje pakte, werd er gedreigd haar naar een concentratiekamp te sturen.
Kornhorn
Na Sneek kwam ze terecht in Kornhorn (Groningen). Er was namelijk reden om aan te nemen dat de De Haans werden verdacht van het onderbrengen van een joods meisje. In Kornhorn nam een bejaard echtpaar de zorg voor het meisje op zich. Daar maakte ze ook de bevrijding mee. Haar ouders, op dat moment ondergedoken in Almelo, haalden haar daarna op en gedrieën reisden ze terug naar Amsterdam. Ook Olga’s zusters, ondergedoken in verschillende plaatsen, overleefden de oorlog. De slagerszaak werd weer opgebouwd op de Nieuwmarkt. Olga Jakobs emigreerde in 1956 naar de Verenigde Staten.
Voetnoten
1 Schaap, E. Vrijgevochten. Zaans verzet in nationaal perspectief (1940-1945); Informatie van Olga Dalsheim-Jakobs (29-6 en 16-7-2010); Toespraak Olga Dalsheim-Jakobs (30-4-2006); Noordhollands Dagblad (16-6-2010)
