Levie (de)

Mevrouw (De) Levie¹

Bij het echtpaar Bax, dat op de Hoogendijk 16 (later omgenummerd tot Dam 34) woonde, zaten meerdere onderduikers, joods en niet-joods. Een van hen was een Amsterdamse vrouw die (De) Levie heette.

Echtpaar Bax
De huisarts Johannes Stephanus Bax (1903 – Zaandam, 1-4-1980) en zijn echtgenote Helena Christina Georgette Bax-Fehrmann (‘s-Gravenmoer, 3-8-1900) waren in 1938 vanuit het Friese dorp Metslawier in Zaandam komen wonen. Met name Helena Fehrmann, die sterk pacifistisch geörienteerd was, zou zich laten gelden als tegenstandster van de bezetter. Ze trad op als koerierster en bracht onder meer joodse onderduikers weg, naar de kop van Noord-Holland en elders. Ook in de grote woning  aan de Hoogendijk verbleven onderduikers, zowel joods als niet-joods. Ook de ouders van mevrouw Bax woonden er.

Husslage
Zo kon het gebeuren dat bij een Duitse razzia de jonge mannen die bij de buurman werkten, radiohandel Husslage, via de schutting de dokterswoning binnen renden en zich op zolder verborgen tot het weer veilig was. In het huis waren diverse schuilplekken gebouwd. Er verbleven minimaal twee joodse onderduikers bij het gezin Bax en hun zes kinderen. Zij konden zich indien nodig verbergen in een speciaal gemaakte schuilplaats in de kelder. Omdat er veel aanloop was in het doktershuis moesten de onderduikers na enige tijd weer vertrekken, op weg naar een nieuw onderkomen.

Dienstmeisje
Een van de joodse onderduikers was de verder onbekende mevrouw (De) Levie. Zoon Hans Bax herinnert zich dat ze opeens een ander identiteitsbewijs moest krijgen en toen door het leven ging als De Lara. Een andere joodse onderduikster was Sonja Zurel.* Op enig moment werd een Hongaars dienstmeisje betrapt op diefstal. Ze zou ontslagen worden, maar dreigde te verraden dat de familie Bax onderduikers had. Daarop is ze in dienst gehouden. Na de bevrijding is ze alsnog gestraft.

Israël
Over mevrouw (De) Levie is verder alleen bekend dat ze de oorlog overleefde. Nadien emigreerde ze naar Israël.