Mossel (Meijer)

Meijer Mossel (Amsterdam, 10-1-1910 – Den Haag, 3-4-1978)¹

Meijer Mossel werd door zijn ouders vernoemd naar Meijer de Hond, een vooroorlogse rabbijn die bijzonder populair was bij het Amsterdamse proletariaat. Mossel (bijnaam ‘Eussie’) werd in 1937 tot chazan (voorzanger) benoemd na een proeftijd in de synagoge aan de Amsterdamse Gerard Doustraat. Na de oorlog werd hij een van de bekendste voorzangers van Nederland.

Barteljorisstraat

Tijdens de oorlog zat Mossel, die voordien met zijn echtgenote in de Amsterdamse Gerard Doustraat 248 woonde, langere tijd ondergedoken in de woning van de familie Ten Boom aan de Barteljorisstraat in Haarlem. De Sicherheitspolizei deed er op 28 februari 1944 een inval. Mossel en vijf andere onderduikers wisten zich in een weggeborgen kast te verstoppen, die ondanks intensief speurwerk van de nazi’s niet werd gevonden. Toen ze ruim twee dagen later kans zagen te ontsnappen, is Meijer Mossel na kortere of langere tijd door de Zaandamse verzetsman Piet Bosboom* ondergebracht bij Andries en Wijtske Selier aan de Pieter Latensteinstraat in Zaandam.

Friesland

Uit een kort na de bevrijding gemaakte registratiekaart (zie hiernaast) is op te maken dat Piet Bosboom Meijer Mossel nadien onderbracht in Friesland. Dat wordt bevestigd op de website ondergedokeninfryslan.nl: “Meijer Mossel is in het rayon geplaatst door Piet Bosboom uit Zaandam. Hij wordt uiteindelijk in IJlst ondergebracht door de familie Stroop uit Sneek.” Via Bosbooms  LO-contactpersonen Bertus en Marthe Stroop kwam Mossel in IJlst terecht bij achtereenvolgens Johannes Molenaar, Johan de Jong of Michiel Troelstra en de familie S.O. de Vries. De LO-IJlst zorgde voor financiële ondersteuning.

Familie Gaelema

In het huishouden-Gaelema, Stadslaan 20 in IJlst, maakte zijn echtgenote Debora Mossel-Roos (15-1-1909) de bevrijding mee. Of zij voordien ook in Zaandam verbleef, is niet bekend. Bekend is wel dat ze in IJlst ondergedoken was bij de gemeentesecretaris van IJlst, J.P. Goelema, na eerder met haar man te hebben verbleven bij Johannes Molenaar op het adres Zevenpelsen 15. Dat was bepaald niet zonder gevaar; Meijer placht nogal eens hard te zingen.

Arrestatie

In het dag- en nachtrapport van de politie Assen is te lezen dat Meijer Mossel op 6 januari 1945 om ‘9. 45 uur op last van de kapitein [werd] ingesloten’. “Geboren te Amsterdam 10 januari 1910, voorzanger, wonende Amsterdam Gerhard-Doustraat 248. Zit in laatste cel links. Aan hem is brood en koffie verstrekt.” Om 12.00 werd Mossel opgehaald door de Sicherheitsdienst. Of hij daarna naar kamp Westerbork is gebracht, is onbekend. Daar vandaar waren geen transporten meer naar de concentratiekampen. Vast staat in ieder geval dat Meijer Mossel de oorlog overleefde. Hij zou een van de bekendse naoorlogse voorzangers van Nederland worden.