Adèle (Ada) Muzikant (Amsterdam, 13-7-1899 – Amsterdam, 31-10-1983)1

Ada Muzikant dook in het voorjaar van 1943 onder bij de familie Boon, die in de Aris van der Leystraat 1 woonde. Ze kwam heelhuids door de oorlog.

Beethovenstraat

Ada was een dochter van diamantklover Moise Muzikant en Rosette Muzikant-Ziekenoppasser. Haar in 1864 geboren ouders stierven in de jaren ’30 en maakten de bezetting dus niet mee. Het gezin Muzikant telde zes kinderen. Twee van Ada’s zusters zouden de jodenvervolging niet overleven. Zijzelf betrok na de mulo en de vijfjarige hbs te hebben doorlopen een kamer in de Amsterdamse Euterpestraat 76 II. Twee weken voor de Duitse inval in Nederland verhuisde ze met een vriendin naar een dubbel appartement aan de Beethovenstraat 74. Voor de oorlog werkte ze op kantoor. Haar werkgever, José Vigeveno, zou in 1943 in kamp Westerbork overlijden aan een hartstilstand.

Friesland

Op haar kaart van de Joodse Raad is te lezen dat stenotypiste Ada Muzikant ‘gesperrt’ was vanwege haar werk voor diezelfde raad. Volgens haar persoonskaart bij het Amsterdamse Stadsarchief was ze daar inspectrice, volgens haar Joodse Raadkaart secretaresse/stenotypiste bij de ‘Joodsche School’ in de Falckstraat 6. Als medewerkster van de Joodse Raad hoefde ze aanvankelijk niet naar kamp Westerbork. Op haar kaart staat een datum: 15-1-1943. Ada dook waarschijnlijk kort daarna onder, omdat de deportatiedreiging steeds groter werd. Ze vond in eerste instantie een schuilplaats in Friesland. Daar bleek het echter al snel onveilig.

Zaandijk

Een schoolvriendin van Ada, Lyda Vis, werkte als directiesecretaresse bij de Duyvis Oliefabriek in Koog aan de Zaan. Zij vroeg of haar collega Hendrik Jacob Boon (Zaandam, 8-10-1909/8-7-1992) bereid was om de Friese onderduikster een week te huisvesten. Daarna zou ze doorgaan naar een ander adres. Dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan, en dus bleef ze bij Henk Boon, zijn echtgenote Ida Boon-Verdonk (Zaandijk, 17-6-1916/21-3-2012) en hun in 1941 geboren zoontje Gerrit Jan. Tegen zijn ouders vertelde Henk Boon dat Ada een dakloos geworden nicht van Ida was. Zijn schoonouders kregen te horen dat het een nicht van Henk betrof.

Identiteit

Ada kwam niet onder haar eigen naam naar Zaandijk. Ze had een persoonsbewijs op naam van dr. Petronella Lievegoed. Desgevraagd vertelde ze dat haar huis in Zeist gevorderd was door de Duitsers, waardoor ze gedwongen was om een ander adres te zoeken. Deze Lievegoed bestond echt. Zij leidde samen met haar echtgenoot in Zeist enkele kindertehuizen op antroposofische grondslag, tot de dag dat Duitsers er beslag op legden en het echtpaar moest uitwijken naar Den Haag. Door haar valse identiteit durfde Ada de straat op.

Stamkaart

Ada Muzikant betaalde vijfentwintig gulden kostgeld per week. Het verzet leverde een valse distributiestamkaart op naam van Petronella Lievegoed. Een plaatselijke verzetsgroep kwam bij de vader van Ida, Gerrit Verdonk, aan huis; ze vergaderden er regelmatig. Ada’s kamer had een ingebouwde hangkast die bij gevaar als schuilplaats kon dienen, dankzij een uitneembaar paneel met achterliggende ruimte. Medio juni 1944 moest Ada daar haar toevlucht nemen, toen er ’s nachts Duitse soldaten aan de deur stonden. Hun huisbezoek blijft beperkt tot de diefstal van een fiets die in de hal staat. De familie Boon en hun onderduikster kwamen met de schrik vrij.

Beethovenstraat

Na de oorlog keerde Ada terug naar de Beethovenstraat 74. Ze deelde haar woning opnieuw met Anthonia (‘Tonny’) Ingenohl. Ze trouwde niet en kreeg geen kinderen. Haar laatste levensjaren woonde ze in een verzorgingsflat in Amsterdam-Zuidoost. Daar, op het adres Kortvoort 338, overleed ze op 31-10-1983. Ze bleef ook in haar latere leven contact houden met de familie Boon.

Executie

De vader van Ida Boon-Verdonk overleefde de oorlog niet. Omdat hij hulp had verleend aan de bemanning van een neergehaald Amerikaans gevechtsvliegtuig fusilleerden de Duitsers Gerrit Verdonk op 13-9-1944 in Zaandam.