Roodenburg (Simon)

Simon Roodenburg (Amsterdam, 25-4-1893)¹

Roodenburg was leraar wiskunde aan het Gemeentelijk Lyceum -het latere Zaanlands Lyceum- en een belangrijke persoonlijkheid in de naoorlogse onderwijswereld. Aanvankelijk was Simon leraar wis- en natuurkunde op het gymnasium in Hilversum. De gemeente Zaandam benoemde hem op 17 september 1924 tot docent wis- en natuurkunde. Korte tijd later begon hij als leraar. Zijn bijnaam op school was ‘Sam’. Andere oud-leerlingen kenden hem als ‘ome Sam’ of ook ‘Uncle Sam’. Zijn collega Marcus Polak* werd ‘(Oom) Moos’ genoemd. ‘Sam’ stond bekend als een zeer strenge leraar, zeker bij de laagste klassen. Hij kreeg op 23 maart 1938, na een verzoek om afscheid te mogen nemen, eervol ontslag. Wel bleef hij tot 16 juli van dat jaar voor vijf uur verbonden aan de hbs-b.

Gezin

Er is geen Zaanse gezinskaart. Zijn eerste huwelijk was met Vrouwtje van der Kar (Haarlem, 18-1-1894). Ze kregen een dochter, Els Nanny (Amsterdam, 10-1-1925). Het gezin Roodenburg-van der Kar woonde in de Amsterdamse Grensstraat 28. In 1929 huwde Simon Roodenburg de niet-joodse Adriana Cornelia Joosten (Haarlem, 20-5-1900). Het echtpaar Roodenburg-Joosten betrok een huis in de Scheldestraat 87. Vanaf 1932 en tijdens de oorlog woonden ze in de Haringvlietstraat 7.

Vossius

Simon Roodenburg werkte vanaf 1937 ook op het Amsterdamse Vossiusgymnasium.² Na zijn vertrek uit Zaandam deed hij dit fulltime. Hij liet zich op 29 december 1939, via een brief van het Gerechtshof aan het hoofdbestuur van de Nederlands-Israëlitische Gemeente te Amsterdam, uitschrijven als lid van de joodse gemeente.

Oorlog

Op 10 en 11 mei 1940 was hij als reserve-kapitein betrokken bij de Slag om Ypenburg. Daar vond een van de weinige Nederlandse overwinningen plaats in de strijd tegen de Duitse overmacht. Simon Roodenburg kreeg in november 1941 ontslag uit overheidsdienst, vanwege de ‘Ariërparagraaf’. Hij had vier joodse grootouders en vulde zijn B-formulier (‘voor Joden’) vermoedelijk even waarheidsgetrouw in als bijna alle ambtenaren dat met het hunne hadden gedaan.

Joodsch Lyceum

In de schooljaren 1941-1943 was hij leraar wiskunde op het Joodsch Lyceum, bij zijn vroegere collega Elte*. Salvador Bloemgarten kreeg op beide scholen les van hem. Op het Vossius, vertelde Salvador, stond Simon Roodenburg bekend als strenge leraar, op het Joodsch Lyceum als docent die ‘zijn menselijke kant liet zien’. Hij bewaarde de overgangsrapporten van het jaar 1942, zodat de leerlingen die door de oorlog kwamen bewijsstukken hadden van hun schoolprestaties. De school kon in september 1943 niet meer van start. Simon vond werk als actuaris bij een verzekeringsbedrijf.

Leerlingen

Aan het eind van de oorlog kwam Chaim Elte*, de halfjoodse zoon van de rector, bij het echtpaar Roodenburg wonen.³ Hij had het er niet naar zijn zin en ervoer zijn pleegvader als ‘psychisch wreed’. Chaim bleef bij hen tot de bevrijding. Ook een andere leerling, Dabby de Levita, herinnerde zich Simon Roodenburg als een vrij harde man. Zijn biograaf en verre verwant A. Roodenburg concludeert uit de herinneringen van vele oud-leerlingen dat je voor Simon pas meetelde als je echt iets presteerde. Zo keek hij ook naar zichzelf.

Maatregelen

Simon Roodenburg en zijn echtgenote hadden met de beperkende en bedreigende maatregelen tegenover gemengd gehuwden te maken. Het echtpaar overleefde de oorlog. Ook zijn dochter en eerste vrouw maakten de bevrijding mee.

Vervolg

Simon Roodenburg doorliep na de oorlog een indrukwekkende onderwijscarrière. Hij werd opnieuw leraar op het Vossius Gymnasium, werd er conrector, vervulde de functie van rector van het Avondlyceum, was de eerste rector van het nieuwe P.C. Hooftlyceum in Amsterdam en werd voorzitter/ ere-voorzitter van het Genootschap van leraren aan Nederlandse Gymnasia en Lycea. In 1960 werd Roodenburg Ridder, vier jaar later Officier in de orde van Oranje-Nassau. Op 5 oktober 1976 overleed hij op 83-jarige leeftijd in Zeist.