Salomons (Mozes)

Mozes David Heiman Andries Salomons (Arnhem, 24-1-1912 – Amsterdam, 26-12-1999)¹

Mozes Salomons, net als zijn in 1943 in Sobibor vermoorde vader Lion werkzaam als slager in Den Haag, dook korte tijd onder bij Thomas Rinke de Wit (17-1-1916 – 1998) in Wormerveer. Zijn eveneens joodse moeder Kaatje dook ook onder en overleefde zo de oorlog.

Verzetsherdenkingskruis
In november 1983 deed De Wit een geslaagde poging om een Verzetsherdenkingskruis te verkrijgen. Hij woonde toen in Den Haag, maar had in de oorlog een huisartsenpraktijk overgenomen in de Wormerveerse Stationsstraat 5, vlakbij het gemeentehuis. Daarover verklaarde hij in 1983: “Van het aantal onderduikers dat ik heb gehad, weet ik alleen nog de meest saillante geschiedenissen: Herman Salomons, een joodse slager uit Den Haag. Hij is twee keer voor een korte tijd in 1943 bij mij geweest. Zijn vriendin waarschuwde mij op een gegeven moment, dat bij een verhoor van haar door [SD-chef Hanns Albin] Rauter in Den Haag door deze mijn naam was genoemd. Uiteraard moest Herman toen wel wegwezen en blijven.”

Den Haag
Met ‘Herman’ doelde Thomas de Wit op Mozes Salomons, die in Den Haag aan de Segbroeklaan 536 woonde. De Wits ouders, Frederik en Johanna de Wit woonden een paar honderd meter verderop in dezelfde laan. Wellicht hebben zij een rol gespeeld bij de verhuizing van Salomons naar Wormerveer. Onbekend is waar hij in de oorlog verder verbleef om te ontsnappen aan vervolging. De door De Wit genoemde ‘vriendin’ was de niet-joodse Hermanna Johanna van Bosheide (Eefde, 23-8-1909 – Amsterdam, 20-10-2000). De twee trouwden op 30-5-1945 in Den Haag. Hermanna was toen zwanger van haar eerste dochter, Eleonora Hermina Catharina (Voorburg, 5-8-1945 – Amsterdam, 16-1-2010). In 1949 werd er een tweede dochter geboren.

Ombudsman
Eleonora (‘Nora’) Salomons maakte in de jaren zeventig en tachtig furore als PvdA-Kamerlid en, vanaf 1978, als eerste Gemeentelijke Ombudsman in Amsterdam. In die laatste functie zou ze ook voor Zaanstad opereren.