Smit (Mina/Miep)

Mina (‘Miep’) Smit (Zaandam, 27-11-1917)¹

Nadat haar moeder in januari 1938 overleed, verliet Miep met haar vader Levie* de oude woning. Ze trokken in bij Lenie*, die al eerder het ouderlijk huis had verlaten en nu met haar man Kees van Looy aan de Saenredamstraat 15 woonde. Mina bleef daar wonen toen haar vader eind 1940 naar Amsterdam verhuisde en hertrouwde. Op de basislijst van januari 1942 staat ze nog steeds geregistreerd op het adres van haar zus en zwager. Ze wordt daarop verder aangeduid als ‘Lageriste’, winkelbediende. Feitelijk was Miep Smit filiaalhoudster en cheffin van een Amsterdamse papierhandel. Ze had kennis aan de niet-joodse Wormerveerder Wim Blank, handelsreiziger in bakkerijgrondstoffen.

Flitshuwelijk

Wim Blank vertelde dat ze het nieuws over de gedwongen verhuizing van 17 januari 1942 al eerder die week hadden gehoord van politieman Thomassen. Het stel besloot daarop om snel te trouwen, opdat Miep nog voor de 17de gemengd gehuwd en Wormerveerse zou zijn. Ze waren net op tijd. Huwelijken tussen joden en niet-joden zouden vanaf 25 maart verboden worden, zelfs al voor het verbod op de 27ste maart gepubliceerd was. Ongeveer dertig joodse ondertrouwden werden in Amsterdam vastgezet en naar Amersfoort en later Mauthausen gestuurd.² Dankzij verzetscontacten in het gemeentehuis van Wormerveer kon op 16 januari 1942 een huwelijk worden gesloten. De gemeente hield zich voor één keer niet aan de termijn van ondertrouw en antedateerde de huwelijksdatum op het trouwbewijs met een jaar. Op de gezinskaart is de antedatering niet doorgevoerd. De trouwakte van 16 januari 1941 werd getekend door de gemeentesecretaris. De burgemeester trok zich op dat moment even terug. Het adres van Miep was vanaf die dag bij haar man, Wim Blank (Wormerveer, 22-7-1918), Sluispad 46, bij Wims moeder. In mei 1942 verhuisden ze naar de Wilgenkade 36. Anderhalf jaar later keerden ze terug naar het Sluispad.

Wormerveer

Wormerveer was pas op 22 april 1942 aan de beurt voor gedwongen verhuizing en intussen bleek het gemengde huwelijk beiden te beschermen. Op de ‘evacuatie’-lijsten van Wormerveer (maart 1942) staat alleen de naam van Mina Blank, ‘geborene’ Smit. Daarbij in vrij-Duits de opmerking: “Ehemann ist keine Jude.” Hetzelfde gold voor haar zuster Lenie van Looy-Smit die in de dagen na 17 januari eveneens naar Wormerveer verhuisde. Miep kon blijven wonen en werken in Wormerveer. Als beroep noteerde de burgemeester ‘Ladenfräulein’, winkeljuffrouw. Feitelijk bleef ze, zolang contact met niet-joden en reizen voor joden nog mogelijk waren, cheffin in Amsterdam.

Moederschap

Toen Mina in dezelfde periode een J in het nieuwe persoonsbewijs moest laten stempelen, leek het van belang voor een kind te gaan zorgen. Het echtpaar had begrepen dat gemengd gehuwde joodse vrouwen zonder kinderen alsnog weg moesten. Op 2 juli 1943 werd William (‘Pim’) Louis Blank geboren.

Verzet

Vader Wim was inmiddels actief in de Zaanse illegaliteit en zijn vrouw sloot zich daar bij aan. Het echtpaar verborg onderduikers en Miep bracht het ondergrondse blad Trouw rond. Na de oorlog ontving ze daarvoor een verzetsonderscheiding. Op 20 november 1946 werd Alex (‘Lex’) Saul geboren. Het gezin woonde sinds 1945 voor het eerst in een eigen woning.

Mina Blank-Smit overleed op 15 juni 1983.