Speijer (Jacob)

Echtpaar Jacob Speijer (Amsterdam, 14-2-1912) en Flora Speijer-Bolle (Amsterdam, 13-6-1905)¹

Vertegenwoordiger Jacob Speijer trouwde kort voor de oorlog met Flora Bolle. Tijdens de oorlog woonde het echtpaar op de Amsterdamse Commelinstraat 28, niet ver van Flora’s ouders. Toen in 1942 steeds meer joden werden afgevoerd, dook het echtpaar onder op wisselende plekken in en rond Amsterdam en tenslotte in Friesland. Zo is er een document van het Nationaal Steunfonds bewaard gebleven, waarop wordt vermeld dat het echtpaar Speijer (‘van Zaandam’) zich verborg op de Rijksstraatweg 71 in Haarlem. Het NSF gaf via haar Vakgroep maandelijks 136 gulden voor de eerste levensbehoeften van het echtpaar en twee daar eveneens verborgen joodse kinderen.²

Bosboom

Het eerste adres was echter bij het gezin van Roelof Krommendijk in de Nachtegaalstraat, Amsterdam-Noord. De centrale figuur bij het vinden van adressen en vervalsen van documenten was de Zaandammer Piet Bosboom*. Een andere plek was in Zaandam. Flora Speijer-Bolle vertelde haar zoon later dat het bij een familielid van Bosboom was, vermoedelijk Nathan*. Het klikte niet en na een paar dagen vroeg het echtpaar aan Piet om een ander adres. Dat werd gevonden.

Friesland

Piet Bosboom reisde op een gegeven moment met Jaap en Flora per trein en boot naar Sneek. Daar konden ze tijdelijk wonen bij Bertus en Marthe Stroop, partners in het netwerk van de LO. Van daaruit kwamen ze tot het eind van de oorlog in IJlst terecht, bij de familie Weerstra. Jaap deed er mee aan het verspreiden van illegale blaadjes.

Verraad

Op 5 april 1945 vond er, na verraad, een inval plaats. Door Nederlanders geassisteerde Duitse SD’ers namen Jaap, Marten Weerstra en twee gebroeders Homan mee. De laatsten, verzetsmensen, werden naar Kornwerderzand gebracht en gefusilleerd. Jaap en Marten werden gevangen gezet in Sneek. Jaap kwam al gauw vrij, Marten na een dag. In het zicht van de nederlaag leek het de commandant van de SD verstandig hen te sparen.

Bevrijding

Op 15 april werd IJlst bevrijd. Flora, die met paard en wagen zwanger naar het ziekenhuis in Sneek was gebracht, keerde op wens van mevrouw Weerstra terug naar IJlst. Daar beviel ze op 18 april 1945 van de eerste bevrijde baby van IJlst, Albert (‘Bert’) Speijer. De Weerstra’s emigreerden in 1950 naar de Verenigde Staten.